در یک خانه بزرگ ، غیر از درب های اصلی یک درب مخفی نیز از قبل توسط سازنده خانه ایجاد شده، صاحب خانه و هیچ فرد دیگری از وجود این درب که مستقیم به داخل ساختمان راه پیدا میکند اطلاعی ندارد، حال یک سارق بر اساس تجربه ای که داشته این درب را پیدا میکند و بدون هیچ زحمت اضافه و سر و کله زدن با آیتم های امنیتی وارد خانه میشود و هر آنچه را که دوست دارد با خود میبرد و ممکن است این دزدی سالها هم شناسایی نگردد.
در دنیای کامپیوتر، حمله Zero-Day (روز صفر) دقیقاً شبیه همین است،یک آسیبپذیری مخفی یا مشکلی در نرمافزار وجود دارد که حتی سازنده نرمافزار هم از آن خبر ندارد.هکرها این مشکل را پیدا میکنند و قبل از اینکه کسی بتواند آن را درست کند، از آن برای حمله استفاده میکنند.
چرا به آن “Zero-Day” میگویند؟
نام Zero-Day به این دلیل است که:
وقتی آسیبپذیری کشف میشود، سازنده نرمافزار “هیچ روز” فرصت نداشته تا آن را برطرف کند.
هکرها از این آسیبپذیری قبل از انتشار یک آپدیت یا وصله امنیتی (Patch) سوءاستفاده میکنند.
حمله Zero-Day چگونه کار میکند؟
-
- یافتن آسیبپذیری:
هکرها به دنبال مشکلاتی در نرمافزار، سیستمعامل، یا حتی سختافزار میگردند.
- یافتن آسیبپذیری:
-
- ساخت Exploit:
پس از یافتن مشکل، هکرها یک کد مخرب به نام Exploit مینویسند که از این مشکل سوءاستفاده کند.
- ساخت Exploit:
-
- راهاندازی حمله:
-
- هکر کد مخرب را از طریق ایمیل، وبسایت آلوده، یا فایلهای دانلودی به سیستم قربانی ارسال میکند.
-
- قربانی به طور ناخواسته این کد را اجرا میکند و هکر کنترل سیستم را به دست میگیرد.
-
- راهاندازی حمله:
چرا حملات Zero-Day خطرناک هستند؟
-
- پیشبینیناپذیری:
هیچکس نمیداند چه زمانی و کجا یک حمله Zero-Day رخ میدهد.
- پیشبینیناپذیری:
-
- عدم وجود راهحل:
چون آسیبپذیری تازه کشف شده، هنوز هیچ آپدیتی برای رفع آن وجود ندارد.
- عدم وجود راهحل:
-
- اهداف گسترده:
هکرها میتوانند از این حملات برای:
-
- سرقت اطلاعات.
-
- خراب کردن سیستمها.
-
- نصب بدافزار و باجافزار استفاده کنند.
-
- اهداف گسترده:

مثال ساده از حمله Zero-Day
فرض کن:
-
- یک برنامه پیامرسان در گوشیات نصب کردهای.
-
- این برنامه یک مشکل امنیتی دارد که سازندهاش هنوز از آن خبر ندارد.
- هکر یک پیام خاص برایت میفرستد. وقتی پیام را باز میکنی، هکر به تمام اطلاعاتت دسترسی پیدا میکند!
چگونه میتوان از حملات Zero-Day جلوگیری کرد؟
-
- بهروزرسانی نرمافزارها:
-
- همیشه سیستمعامل و نرمافزارهای خود را به آخرین نسخه بهروزرسانی کنید.
-
- آپدیتها اغلب شامل وصلههای امنیتی هستند که آسیبپذیریها را رفع میکنند.
-
- بهروزرسانی نرمافزارها:
-
- استفاده از آنتیویروس:
-
- آنتیویروسهای معتبر میتوانند رفتارهای مشکوک را شناسایی و مسدود کنند.
-
- استفاده از آنتیویروس:
-
- هوشیاری در کلیک روی لینکها:
-
- روی لینکهای ناشناس یا فایلهای مشکوک کلیک نکنید.
-
- هوشیاری در کلیک روی لینکها:
-
- فعال کردن فایروال:
-
- فایروالها میتوانند جلوی بسیاری از حملات را بگیرند.
-
- فعال کردن فایروال:
-
- استفاده از ابزارهای ضد Exploit:
-
- برخی ابزارها میتوانند جلوی سوءاستفاده از آسیبپذیریها را بگیرند (مانند Microsoft EMET یا Malwarebytes Anti-Exploit).
-
- استفاده از ابزارهای ضد Exploit:
-
- آموزش کارکنان و کاربران:
-
- در محیطهای کاری، آگاهی از حملات فیشینگ و Zero-Day میتواند خطر را کاهش دهد.
-
- آموزش کارکنان و کاربران:
چگونه متوجه شویم هدف یک حمله Zero-Day بودهایم؟
-
- عملکرد غیرعادی سیستم:
-
- کاهش سرعت سیستم.
-
- باز شدن خودکار برنامهها.
-
- نمایش پیامهای خطای غیرمعمول.
-
- عملکرد غیرعادی سیستم:
-
- تغییر در فایلها یا دادهها:
-
- فایلهایی که ناپدید شدهاند یا تغییر کردهاند.
-
- تغییر در فایلها یا دادهها:
-
- اتصالهای مشکوک:
-
- بررسی لاگهای سیستم برای یافتن ارتباطات ناشناس به سرورهای خارجی.
-
- اتصالهای مشکوک:
جمعبندی
حملات Zero-Day به دلیل پیشبینیناپذیری و عدم وجود راهحل سریع، از خطرناکترین حملات سایبری هستند. با این حال، با رعایت اصول امنیتی، بهروزرسانی نرمافزارها و استفاده از ابزارهای حفاظتی میتوان خطر آنها را کاهش داد.
نظر شما چیست؟ آیا تجربهای درباره حملات Zero-Day دارید؟ سوالات خود را با ما به اشتراک بگذارید!